بازارهای کرمان

راسته بازار

این مجموعه ارزشمند و گرانمایه که از جمله آثار تاریخی و مواریث گران‌قدر به‌شمار می‌رود، به صورت باختری ـ خاوری از میدان ارگ آغاز شده و به خیابان میرزا رضای کرمانی پایان  می پذیرد و در طول ۱۰۰۰ متر – ۸۰۰ متر فضای مسقف و ۲۰۰ متر بازار مظفری و بدون سقف- مجموعه‌های ارزشمندی چون گنجعلیخان و چهارسوق، مجموعه وکیل و نیز کاروانسر اهای چهارسوق، گنجعلیخان، کاروانسرای گلشن، سرای سردار، قیصریه‌ها، صفه‌ی عزاخانه و مسجد جامع مظفری را در خود پذیرا شده و همچون نگین گرانبهایی، زمینه‌ی بالندگی کرمان گردیده‌است. بخش‌های مختلف این بازار از میدان ارگ به این شرح است.

بازار ارگ

این بازار از میدان ارگ آغاز و به چهارسوق گنجعلیخان ختم می‌شود و خود از دو قسمت، بازار «نقاره‌خانه» و «سراجی» تشکیل شده است.

چهارسوق گنجعلیخان

گنبد آن به‌عنوان بلندترین قسمت راسته بازار کرمان محسوب می‌شود دارای نقاشی‌های زیبا و چشم‌نوازی است که اگر چه از آسیب زمان در امان نمانده و در طول عمر خود، دچار فرسودگی شده‌اند. چهار سوق که قطر آن ۱۱ متر است، از  شمال به بازار مسگری، از جنوب به بازار میدان قلعه، از غرب به بازار سراج‌ها و از شرق به بازار گنجعلیخان راه دارد.  این قسمت دارای ۸ مغازه است.

بازار گنجعلیخان

از جمله بخش‌های این مجموعه و یادگارهای گنجعلیخان (۱۰۳۴-۱۰۰۵ هـ.ق) حاکم عصر صفوی است که از چهار سوق گنجعلیخان آغاز و به بازار اختیاری ختم می‌شود. ضلع شمالی این بازار را ۱۶ دهنه گشوده شده به میدان تشکیل می‌دهد.

در ضلع جنوبی آن به جز مغازه، حمام گنجعلیخان نیز واقع شده، طول این بازار ۹۲ متر و عرض آن ۷۵/۵ مترمربع است.

بازار اختیاری

این بازار از انتهای بازار گنجعلیخان آغاز و تا ابتدای بازار وکیل ادامه دارد و نخستین قسمت راسته بازار کرمان است که سابقه احداث آن به عصر تیموریان (حدود سال‌های ۸۰۰ هـ .ق) باز می‌گردد. از عناصر اصلی این بازار مسجد کوچکی به نام «آقا‌علی» (چهل ستون) – که ساخت او را به  آقا علی وزیر نسبت می‌دهند است.

بازار وکیل

بین بازار اختیاری و بازار مظفری قرار دارد و بخشی از مجموعه‌ی وکیل (محمد‌اسماعیل خان نوری حاکم عصر قاجار ۱۲۸۴-۱۲۷۷هـ.ق) است. این قسمت از جمله طولانی‌ترین بخش  مسقّف بازار به‌ شمار می‌رود و در آن به جز حمام، کاروانسرا و مسجد وکیل عناصری چون سرای سردار، قیصریه، مدرسه حیاتی یا همان بانک شاهی گذشته و مغازه‌هایی که نیاز عمده‌ی شهروندان را تأمین می‌کنند قرار گرفته ‌است.

بازار مظفری

پس از احداث مسجد جامع (۷۵۰ هـ.ق) به‌دست محمدمظفر میبدی و نیز زمینه‌ی رونقی که در کنار آن پا گرفت، به ‌تدریج بازار مظفری و بازار قدمگاه شکل گرفت. این بازار که بدون سقف است از انتهای بازار وکیل آغاز  شده و تا خیابان میرزا رضای کرمانی ادامه پیدا می‌کند و دارای ۱۴۰ مغازه و محل کسب است که به‌دلیل دسترسی‌های آسان‌تر، اغلب مورد استفاده‌ی فروشگاه‌های  میوه و تره‌بار و تجّار عمده‌فروش است.

از جمله قسمت‌های عمده‌ی این بازار، صفه‌ی عزاخانه است که به‌خصوص در ایام سوگواری، میعادگاه عاشقان حسینی است. سابقه این تکیه به همان دوره مظفری برمی‌گردد، هرچند که پس از آن به‌ویژه در زمان آقاخان محلاتی تعمیراتی در آن صورت گرفت. در بازار قدمگاه نیز آرامگاه شاعر توانای عصر قاجار، ملا بمانعلی راجی قرار دارد.

لازم به یادآوری است که در گذشته در ابتدای این بازار و انتهای بازار وکیل تعدادی عطاری وجود داشت که به‌همین دلیل به این قسمت، بازار عطارها نیز می‌گفتند اما امروز به کوچه رو به روی درِ باختری مسجد جامع انتقال یافته‌اند.

به جز راسته بازار، بازارهای فرعی دیگری شامل بازار میدان قلعه ـ بازار قلعه محمود ـ بازار مسگری ـ بازار کلاه مال ها ـ بازار کفاش ها ـ بازار حاج آقا علی ـ بازار زرگری (قیصریه ابراهیم خان) و بازار عزیز وجود دارد.