مسجد امام «ملک»

این مسجد که یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران و نیز بزرگ‌ترین آن به‌شمار می‌رود، یادگار ملک توران‌شاه سلجوقی (۴۷۷ هـ.ق) است و بیش از ۹۵۰ سال قدمت دارد.

مسجد امام «ملک» با ۹۱۹۱ متر مربع وسعت ۱۰۱ مترطول و ۹۱ متر عرض دارد و از جمله مساجد چهار ایوانی است که بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین بخش آن در ضلع باختری قرار گرفته و ورودی آن به‌گونه‌ای بسیار زیبا و بدیع با خط کوفی تزیین یافته و طی یکی دو دهه‌ی اخیر با تلاش فراوان کارشناسان میراث فرهنگی از زیر گچ بیرون آمده و شکوه آن بر ملا گردیده‌ است.

مسجد امام «ملک» دارای سه در ورودی در قسمت‌های شمالی، جنوبی و خاوری است که در این میان در شمالی واقع در خیابان امام به عنوان ورودی اصلی استفاده می‌شود. مسجد دارای محراب‌های متعددی است که از همه مهم‌تر و پرشکوه‌تر، محراب ضلع باختری واقع در شبستان باختری است که با گچ‌بری‌های زیبا زینت یافته‌است. محراب شبستان امام حسن نیز از جاذبه‌ی خاصی برخوردار بوده و مقرنس‌کاری‌ها و گچ‌بری‌های آن در نوع خود کم‌نظیر است.  از جمله برتری‌های دیگر این مسجد نسبت به سایر مساجد، وجود سه محراب در پشت بام است، که تنها دو مورد مشابه آن در کشور مصر قرار دارد. سقف شبستان باختری نیز آمیزه‌ای از هنر ایرانی، اسلامی است. شبستان‌های آقا‌شیخ‌حسین فقیه در ضلع شمالی، شبستان آقا علی در ضلع باختری نیز بخش‌های دیگر این مسجد را تشکیل می‌دهند.

از جمله ارزش‌های دیگر این مسجد، برج سلجوقی در ضلع شمال‌خاوری است که آجرنمای آن از اعتبار هنری خاص برخوردار است. بخش فوقانی این برج فرو ریخته. تاق ورودی سردر مقرنس‌کاری و در قسمت پایین آن نیز ترنجی برجسته وجود دارد.

صفه اصلی مسجد در زمان وکیل‌الملک محمد اسماعیل نوری حاکم کرمان (۱۲۸۴-۱۲۷۷ هـ.ق) و ایوان خاوری در قرن اخیر توسط احمد یزدانپناه معروف به دیلمقانی بازسازی شده‌است.