بزرگداشت آئین و جشن سده در کرمان روز جمعه ۱۲ بهمن ماه ساعت ۱۵:۳۰ با مشارکت بنیاد ایران‌شناسی شعبه کرمان و حضور اهالی فرهنگ و هنر، فعالان حوزه گردشگری، اصحاب رسانه در تالار اندیشه برگزار گردید.

در ابتدای مراسم دکتر حسین‌خانی رئیس بنیاد ایران شناسی شعبه کرمان به وجه تسمیه سده، اشاره کرده که برخی آن واژه‌ را برگرفته از عدد «صد» می‌دانند، و برگزاری این جشن در دهم بهمن یعنی ۵۰ روز و ۵۰ شب به نوروز مانده است. و جشن سده را یکی از کهن‌ترین جشن های ایرانی برشمردند. سپس به بیان چکیده‌ای از روایت شاهنامه درباره بنیان جشن سده و کشف آتش به عنوان فروغ ایزدی و هدیه خداوندی بدست هوشنگ پیشدادی پرداخته و به روایت کمتر شناخته شده‌ای از پیدایش آیین سده اشاره کرده و افزودند: در بعضی از متون کهن پهلوی ساسانی و خدای نامک‌ها و همچنین در روایت‌های دیرین شفاهی و برخی کتاب‌ها مانند شرح ۲۰ باب آمده است، در روزگاری که فریدون، ضحاک را شکست داد و ایران را آزاد کرد ارماییل که خورشگر ضحاک بود به او گفت مدت‌هاست که هر روز یکی از دو جوان ایرانی را که برای ضحاک قربانی می‌شدند، با ترفندی رهانده است و اکنون آن رها شدگان در کوه دماوند هستند، بنابراین فریدون و ایرانیان برای یافتن آنها به سوی کوه دماوند حرکت کردند؛ شب هنگام در اطراف کوه در تاریکی گم شدند و به ناچار آتش‌های بزرگ برافروختند؛ جوانان رها شده که روشنایی آتش را دیدند به فریدون و ایرانیان پیوستند و به شکرانۀ این پیروزی، جشن بزرگی بر گرداگرد آتش برگزار کردند که بر اساس این روایت آغاز جشن سده اینگونه بوده است. دکتر حسین‌خانی  با خواندن سروده‌هایی در حال و هوای تاریخ و فرهنگ ایران و کرمان، سخن خود را به پایان برد.

در ادامه استاد سید محمدعلی گلاب‌زاده سخنانی در باب نکته‌ای که موجب شده تا مردم کرمان با همدلی و دوستی و مهربانی و برخوردار از هر کیش و آئینی در کنار هم زندگی مسالمت آمیزی داشته باشند، بیان نمودند و به آموزه‌های سرزمینی که در آن پرورش یافته‌اند، اشاره کردند. زیرا موقعیت جغرافیایی کویر، هشدار می‌دهد که جز با تساهل و تسامح و آسان‌گیری و مهربانی، نمی‌توانید در دیاری ادامه حیات بدهید که طبیعت آن، غدّار است و بی‌ترحم. این واقعیت را نه تنها مردم عادی کرمان در طی روزگاران دریافته بودند، بلکه پیشوایان مذهبی و پیشتازان باورهای دینی نیز این واقعیت را به خوبی می‌دانستند. مجتهد مسلم، آزاده سرافراز، مشروطه خواه فرزانه و ستم ستیزی چون مجدالاسلام کرمانی، درباره شکوه و جایگاه سده، شعری می‌سراید:

جشن سده از طی شدن دی خبرم داد     از حشمت جم  سلطنت کی خبرم داد

و مجتهد نامدار دیگری چون حاج سیدجواد شیرازی، احیاگر حوزه‌های علمیه کرمان، پس از فاجعه آقا محمدخانی که حاج ملاهادی سبزواری، فیلسوف نامی، پای درس او می‌نشست، این اسلام‌شناس بزرگ، منزل مسکونی خود را در محله زرتشتی نشین کرمان بر‌گزید تا به آنان گرمی محبت ببخشد و امنیت خاطرشان را تأمین کند، همه و همه در رهگذر همین آموزه‌های طبیعی است و چنین است که می‌بینیم امروز نیز روحانیت دل آگاه و مسئولین فهیم و دانا، حضور گسترده مردمی را در جشن سده همراهی می‌کنند و اعلام می‌دارند که ما نیز این دو اصل، یعنی ایرانی بودن جشن سده و ضرورت همدلی برای زیستن بایسته را به خوبی درک کرده‌ایم.

وی در ادامه سخنان خود ایرانی‌ها و نیاکان سرفراز ماپ را همواره یکتاپرست دانسته که هیچگاه تن به شرک و دوگانگی نداده‌اند. امروز نیز احترام به آتش، چنین شائبه‌ای ایجاد نمی‌کند، زیرا اگر زرتشتیان برای آن احترام قائل هستند، مسلمانان نیز براساس آیه شریفه «الله نورالسموات و الارض» حرمت آن را پاس می‌دارند، زیرا نور نیز برگرفته از آتش است، همان آتش که سرآغاز پیامبری حضرت موسی در وادی ایمن شد و همان آتشی که به فرمان خداوند «یا نار کونی بردا و سلاما علی ابراهیم» بر او گلستان گردید.

در گذشته‌های دور نیز عالم، عارف و اسلام شناسی چون ابوریحان بیرونی، با بهره‌گیری از اصطلاح «شرابا طهورا» جشن سده را ستوده است.

شد موسم جشن سده، ساقی بیا و می بده                    و از آب آتش‌سان رسان ما را به نور موقده

روزی خوش و دلکش بود چون گفتگو زاتش بود       آبی چو آتش خوش بود، مخصوص در آتشکده

حرّعاملی که در نظر اهل خرد و معرفت، جایگاهی بلند دارد  مسلمانان را در سه چیز شریک می‌داند: آب، آتش و سبزه.

جالب است که ایرانیان، به ویژه عشایر از گذشته به اجاق قسم می‌خوردند مانند: به اجاق مرتضی علی قسم. علاوه بر این اعتقاد داشتند که آتش ناپاکی‌ها را می‌زداید و با راستی و درستی همراهی می‌کند، داستان گذشتن سیاوش از آتش و خنثی کردن دسیسه‌های سودابه در رهگذر تلاش‌های کیکاووس، از همین دست باورها به شمار می‌رود.

وی همچنین اشاره کردند که در روزگار کنونی، بیش از هر دوره دیگر نیازمند به شناخت و شناساندن آیین‌ها و عناصر ارزشمند فرهنگی خود هستیم؛ چرا که غفلت و  سهل انگاری در این عرصه، سبب شده است که آیین‌ها و رویدادها و پدیده‌هایی که هیچ نسبت و تناسبی با فرهنگ ما ایرانیان ندارد، این خلا را پر کند. بی‌تردید یکی از مهم‌ترین جشن‌های ایرانیان و کرمانیان جشن سده بوده است. که جدای از بحث ریشه‌یابی تاریخی آن که در ادبیات ما و منابع تاریخی ما آمده است، برگزاری و برپایی این جشن‌ها سبب احیای عناصر ریشه‌دار فرهنگ ما و شناساندن بیشتر آن به فرزندان امروز می‌شود. در غیاب این داشته‌های مهم فرهنگی است که پدیده‌هایی مانند ولنتاین و غیره در میان نسل جوان ما رواج پیدا می کند.

سید محمدعلی گلاب‌زاده در پایان به این نکته اشاره کردند که در سال‌ها، دهه‌ها و سده‌های گذشته نیز حضور مسلمانان در جشن سده، بیشتر از زرتشتی‌ها بوده است، زیرا این واقعیت را می‌دانند که جشن سده یا جشن‌های دیگری چون نوروز و مهرگان و… میراث کهن ایرانی است و هرگز به یک اقلیّت دینی یا اجتماعی و فرهنگی تعلق ندارد. این جشن‌ها، نشان روشنای اندیشه و شایستگی‌های نیاکانی است که از هزاره‌های دور، و از روزگاری که بسیاری از داعیه داران تمدن امروز وجود نداشتند، بانگ سربلندی بر آسمان زدند و جایگاه بلند خود را در رهگذر فرهنگ و تمدن جاودانه کردند.

در ادامه مراسم استاد احمد اسداللهی شاعر پیشکسوت کرمانی اشعار و سروده های خود درباره سده را خواندند سپس فیلم استاد مظفر طاهری (عکاسباشی) که از جشن سده سال ۱۳۷۳ تهیه شده بود، به نمایش گذاشته شد. این مراسم با اجرای موسیقی جنوب و دف نوازی و برافروختن آتش به پایان رسید.