آیت‌الله حاج شیخ عباس حقیقی

دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی
23 می 2018
دکتر فرهاد ناظرزاده
23 می 2018

آیت‌الله حاج شیخ عباس حقیقی

یکی از چهره‌های ماندگار و مفاخر علم و ادب دیار کریمان، فقید سعید حضرت آیت‌الله حاج ‌شیخ عباس حقیقی است.

این روحانی برجسته و نامی‌ کرمان در سال ۱۳۰۰ش. در کرمان متولد شد و پس از طی مراحل تحصیلی به اخذ مدرک دیپلم علمی‌ نایل آمد و در دبیرستان ایرانشهر با سمت دبیری به تدریس مشغول شد. از آنجا که وی علاقه وافری به فراگیری علوم قدیمه و حوزوی داشت، پس از بازگشایی حوزه علمیه کرمان که بعد از سال ۱۳۲۰ش. به همت فقید سعید آیت‌الله صالحی‌ در مدرسه معصویه صورت گرفت، ایشان‌ ضمن تدریس در دبیرستان ایرانشهر، در هفته چند روزی هم در ساعات مختلف روز در مدرسه معصومیه ، به اتفاق تنی چند از مشتاقان علم و ادب از جمله: حاج‌شیخ محمدرضا لبیبی، حاج‌شیخ ابوالقاسم شاکری و حاج شیخ محمد رحیمی‌ سیرجانی، در محضر درس حضرت آیت‌الله صالحی حضور به هم رسانیده و دروس سطح را در محضر درس ایشان فرا گرفتند.

به هر حال آیت‌الله  حقیقی پس از چندی رسماً به سلک روحانیت در آمدند و برحسب سنت حسنه طلبگی، در حوزه علمیه کرمان به تدریس آنچه خود فرا گرفته بود، پرداخت؛ زیرا رسم بر این بود که طلبه‌ها پس از مدتی تحصیل علم، هم خود شاگرد بودند و هم استاد؛ مثلا کسی که شاگرد «سیوطی» خوان بود، خودش استاد «جامع‌المقدمات» بود، «صمدیه» خوان، استاد «تعریف» یا «عوامل بود. بر این اساس آیت‌الله حقیقی در حالی که خود به فراگیری درس سطوح بالا در محضر درس آیت‌الله صالحی بود،  به تدریس ادبیات و فقه و اصول در سطح پایین‌تر هم مشغول بودند. حجت‌‌الاسلام شیخ محمد جواد حجتی کرمانی در مورد حوزه درس آیت‌الله حقیقی و عده‌ای از شاگردان ایشان، چنین نوشته: در حوزه درس آیت‌الله حقیقی، مرحوم شهید دکتر محمدجواد باهنر و مرحوم شهید حاج‌شیخ‌علی ایرانمنش و حجج‌اسلام شیخ محمد علی موحدی کرمانی و شیخ محمدجواد حجتی کرمانی حضور به هم ‌رسانیده و دروس «سیوطی» و «مغنی» و «مطول» و نیز «معالم» و «شرایع» را خدمت ایشان تلمذ می‌کردیم و درس نهج‌البلاغه و نیز «ترکیب» آیات قرآن را هم برای شاگردان این کلاس قرار داده بودند» حجه‌الاسلام حجتی ضمناً اضافه نموده‌اند : نظم و ترتیب و جذبه «فتح دال» یعنی قدرت و اداره و نفوذ شخصیت کلام ایشان به حدی بود که ما تا عمق جانمان هم به ایشان احترام می‌‌گذاشتیم و هم دوستشان می‌داشتیم و هم از ایشان حساب می‌بردیم.

حضرت آیت‌الله حقیقی به جز درس‌های روزانه، شب‌ها در جلسات مداوم قرائت قرآن که به ریاست و استادی مرحوم حاج‌محمدرضا زمانیان معروف به «رئیس القراء» تشکیل می‌شد، به درس تفسیر قرآن می‌پرداختند. در این جلسات مبارک که منشاء اصلی پرورش نسل جدید مذهبی کرمان و افراد زیادی از فرهنگیان و بازاریان و طلاب بود، به برکت این جلسات که در خانه متدینین شهر از قبیل مرحوم حاج‌محمد حسین‌زاده عطار و مرحوم حاج‌ابوالقاسم فرقانی و دیگران تشکیل می‌شد، با معارف و اخلاق قرآنی و آداب و رسوم دینی آشنا می‌شدند.

همچنین حجت‌الاسلام حجتی کرمانی در مورد صفات اخلاقی حضرت آیت‌الله حقیقی چنین می‌‌نویسد: تا آنجا که به خاطر است پس ازمرحوم پدرم رضوان‌الله تعالی علیه، بیشترین تأثیر سازندگی را در من حضرت آیت‌ الله حقیقی داشتند و در تأثیر تربیتی و اخلاقی ایشان همین بس که دو تن از نام‌آوران شهدای انقلاب اسلامی، یعنی دکتر‌محمدجواد باهنر و پسر عمه ایشان شهید حاج شیخ علی ایرانمنش از تربیت شدگان و دست پروردگان مکتب علمی، اخلاقی و تربیتی استاد حقیقی بودند و به پندار من آنچه علمای اخلاق و تعلیم و تربیت در وجود یک استاد و یک مربی اخلاق شرط دانسته‌اند، در وجود ایشان جمع بود. در تمام مدتی که ما خدمت ایشان درس می‌خواندم، یک بار رفتار یا گفتاری که موجب وهن و رنجش شاگردان باشد یا چیزی که باعث تحقیر ایشان شود، از استاد ندیدیم. خود من در مواردی در خلوت توسط ایشان فرا خوانده می‌شدم، با آرامش و محبت وصف‌ناپذیری که محبت پدرم را تداعی می‌کرد، مورد نصیحت قرار می‌گرفتم. هیچ گاه ندیدم با شاگردان خود با عصبانیت و تندی سخن بگوید و به‌ خاطر ندارم که پیش از موعد شروع درس در اتاق خود که محل تدریس ایشان بود، یا پاره‌ای اوقات در مسجد جامع حضور نداشته باشند. از طرفی نماز و دعا و تلاوت قرآن استاد حقیقی هنوز برای من دنیایی از درس اخلاص و خداشناسی است.

حجت‌الاسلام حجتی کرمانی در پایان اضافه نموده‌اند: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این درس را از آیت‌الله حقیقی آموختم که در گوشه و کنار مملکت هنوز موجودات ذی‌قیمت و مغتنمی‌زندگی می‌کنند که زرق و برق دنیا و مقامات دنیا و مسند و محبوبیت و شهرت دنیا که عده‌ای را شیفته و فریفته خود کرده، به هیچ رو به آلودگی‌های هوا و هوس‌های دنیاپرستانه آلوده نشده‌اند.

به گفته شادروان حجت‌الاسلام حاج سیدجواد نیشابوری: آیت‌الله حقیقی پس از استفاده از محضر درس اساتید حوزه علمیه کرمان برای فراگیری علوم بیشتر و تکمیل تحصیلات به قم مسافرت کرد و با تلمذ در حوزه درس اساتید آن مرکز علم و فقاهت از جمله فقید سعید حضرت آیت‌الله بروجردی، قسمتی از درس خارج را آموخت و به کرمان برگشت و به دستور آیت‌الله صالحی برای ارشاد و راهنمایی در امور دینی، مذهبی، اجتماعی و فرهنگی به شهر راور عزیمت و در حدود چهارده سال در آن شهر ضمن اقامه نماز جماعت به ارشاد و راهنمایی مردم در امور مربوطه پرداخت. پس از آن به کرمان بازگشت و سمت امامت جماعت مسجد قائم را به عهده داشتند و در مدت امامت جماعت در این مسجد برای گسترش مسجد مذکور و تأسیس کتابخانه در این مسجد و دیگر امور مربوطه منشاء خدماتی بودند تا اینکه در سال ۱۳۵۷ش. که واقعه‌ی آتش ‌سوزی مسجد جامع رخ داد و حضرت آیت‌الله صالحی بیمار شد، به دستور ایشان حضرت آیت‌الله حقیقی عهده‌دار امامت جماعت مسجد جامع شد و در طول امامت جماعت مسجد جامع امور موقوفات مسجد مذکور نیز زیر نظر ایشان اداره می‌شد.

ایشان علاوه به امر ساختن بناهای جدید مسجد جامع چون: مهدیه مسجد ، توسعه کتابخانه، تکمیل ساختمان و سالن‌های مسجد که احتیاج به تعمیر و یا گسترش و یا بازسازی داشتند، اقدام نمودند و درامر ساختمان‌هایی نیز در اطراف مسجد و قسمتی از موقوفات مسجد را تشکیل می‌دهند، گام‌های مثبتی برداشتند.

به گفته آقای گلابزاده، شادروان حقیقی در بازسازی و احیاء مقبره ملابمانعلی راجی، شاعر ولایی دوره قاجاریه نقش عمده‌ای داشت، دلبستگی ایشان به مواریث فرهنگی تا آنجا بود که جلسات انجمن میراث فرهنگی معمولاً در مسجد جامع برگزار می‌شد. همچنین ایشان نسبت به بازسازی محله ته باغ لله زحمات زیادی کشیدند.

سرانجام حضرت آیت‌الله حاج عباس حقیقی در تاریخ۱۸/۱۲/ ۱۳۸۶ بدرود حیات گفتند و پس از تشییع جنازه با شکوهی که توسط تمام قشرهای جامعه به عمل آمد، جنازه ایشان در مسجد صاحب‌الزمان(عج) به خاک سپرده شد. «عاش سعیدا – مات سعیدا»