دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی

یکی از ستارگان پرفروغ آسمان علم و ادب کرمان، نویسنده، مورخ و شاعر گران‌قدر، فرهیخته‌ی اندیشمند، آقای دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی است.

وی فرزند مرحوم حاج شیخ علی اکبر معروف به حاج آخوند پاریزی است که خود مرحوم حاج آخوند هم از جمله شعرا و ادب دوستان عصر خویش بود.

دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی در سال ۱۳۰۴ش. در دهستان پاریز از توابع کرمان قدم به عالم هستی گذاشت. علوم مقدماتی را در پاریز و دوره متوسطه را در سیرجان و کرمان به پایان رسانید.

سپس برای ادامه تحصیل به تهران عزیمت نمود و در دانشگاه تهران مشغول تحصیل شد و در رشته تاریخ و جغرافیا به اخذ مدرک لیسانس نایل گردید. وی سپس به کرمان برگشت و مدتی با عنوان دبیر دبیرستان‌های شهر کرمان به امر تدریس پرداخت، مدتی هم ریاست دبیرستان بهمنیار را عهده دار بود و نشریه فرهنگ را نیز منتشر نمود.

ایشان در سال ۱۳۳۷ش. نسبت به انتشار روزنامه هفتواد در کرمان اقدام نمود و در محافل ادبی و فرهنگی از جمله انجمن ادبی کرمان حضوری فعال داشت. استاد دکتر باستانی پاریزی پس از حدود سه سال توقف در کرمان به منظور ادامه تحصیل و خدمات فرهنگی بیشتر به تهران منتقل گردید و ضمن تدریس، اداره امور مربوط به مجله دانشگاه ادبیات تهران را عهده دار بود. وی پس از اخذ مدرک دکترا در رشته تاریخ و جغرافیا به عنوان استاد رشته تاریخ در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول  به خدمت شد.

دکتر باستانی پاریزی علاوه بر اشعار و مقالاتی که در زمینه‌های تاریخی، ادبی، اجتماعی و فرهنگی در جراید مختلف منتشر نمود، آثار با ارزشی نیز به رشته تحریر در آورده که بعضی از این آثار به زبان‌های خارجی هم ترجمه شده است.

نوشته های دکتر باستانی پاریزی متجاوز از هفتاد اثر است که بیشتر آنها را کتابهای تاریخی تشکیل می دهند، از جمله: پیغمبر دزدان، سیاست و اقتصاد عصر صفوی، اخبار ایران از الکامل ابن اثیر، راهنمای آثار تاریخی کرمان، یعقوب لیث، نان جو و دوغ‌گو، از سیر تا پیاز، گنجعلی خان و خیرات او…، تصحیح و تحشیه سلجوقیان و غز در کرمان،  تاریخ شاهی قراختائیان، ذکر وقایع صفویه کرمان، فرماندهان کرمان، تاریخ و جغرافیای وزیری، و… مجموعه هفتی‌ها (خاتون هفت قلعه، آسیای هفت سنگ، زیر این هفت آسمان، نای هفت‌بند، کوچه هفت‌پیچ، اژدهای هفت سر و سنگ هفت قلم)، و… و همچنین مجموعه اشعاری با عنوان «یادبود» و… اشاره کرد. غزل معروف او «یاد آنشب که صبا در ره ما گل می ریخت» به وسیله مرحوم بنان به زیبایی اجرا شد.

به هر حال دکتر باستانی پاریزی نه تنها در محافل ادبی و تاریخی ایران دارای معروفیت است، بلکه در محافل فرهنگی، تاریخی و ادبی جهان نیز دارای شهرت قابل ذکری می‌باشند. زنده یاد دکتر باستانی پاریزی علاوه بر مسافرت‌های مطالعاتی و پژوهشی که به اکثر کشورهای خارجی نموده‌اند، با دعوت‌هایی که از سوی مجامع بین‌المللی از ایشان به عمل می‌آمد، در بسیاری از این کنفرانس‌ها و مجامع شرکت و بدین منظور به اکثر کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکایی مسافرت و به ایراد سخنرانی‌هایی در زمینه‌های مختلف فرهنگی، ادبی و اجتماعی مبادرت نموده‌اند. دلبستگی باستانی به کرمان و کرمانی، حدیث و حکایتی بود تا آنجا که می‌گفت: در هیچ محفلی سخن نگفته و در جائی مطلبی ننوشته‌ام مگر اینکه نام کرمان را آورده باشم.

گفتنی است که همین دلبستگی موجب شد تا نامبرده از نخستین روزهای شکلگیری مرکز کرمان شناسی در سال ۱۳۶۷ با تمامی مشغله فرهنگی و شغلی، از همراهی و مساعدت دریغ نکرده و ضمن پذیرش عضویت شورایعالی، در همه همایش های هجده گانه این مرکز شرکت داشته باشد.

یکی از بزرگترین هنرهای باستانی، آشتی دادن مردم با تاریخ زمختی بود که کمتر مشتری داشت، او با شیرینی گفتار و نوشتار، آورد شعرهای مناسب و مثالهای شنیدنی و تعابیر دلچسب، خواننده را به دنبال خود می‌کشید. از بزرگی‌های دیگر او اینکه تاریخ محلی کرمان را زنده کرد تا آنجا که اگر او را پدر تاریخ کرمان بنامیم سخنی به گزاف نگفته‌ایم او کرمان را نه تنها به ایران بلکه به جهان معرفی کرد و لباس شهرت بر تن بسیاری از بزرگان بی نام و نشان دوخت و آنها را به اوج نام‌آوری رساند.

استاد باستانی پاریزی در فروردین ۱۳۹۳ و در آستانه ۹۰ سالگی بدرود حیات گفت و به خواسته خودش در بهشت زهرای تهران و در کنار همسرش خانم حبیبه حائری آرام گرفت.