وجه تسمیه: واژهی جیرفت از دو جزء «جیر» به معنی پست و پایین و «افت» به معنی افتاده تشکیل شده است که در مجموع به معنی جلگهی پست آبرفتی است. افسانهای نیز در میان عامهی مردم رایج است که جیرفت در گذشتههای دور «جی» نامیده میشده و سدّی بر روی رود هلیل بوده و بر اثر شکسته شدن آن سد، این شهر نابود شده و فقطیک نفر توانسته نجات پیدا کند و خود را به کوههای بارز برساند، در آنجا از او میپرسند: چه خبر؟ در پاسخ گفته است:«جی» رفت؛ یعنی جی نابود شد، از آن زمان، به این نام شهرت یافته است.
مشخصات جغرافیایی: شهرستان جیرفت، ۸۶۰۲ کیلومتر مربع مساحت دارد و به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و کشاورزی به «هند ایران» معروف است. این شهرستان در فاصلهی ۲۳۱ کیلومتری شهر کرمان واقع و از شمال به شهرستانهای کرمان و بم، از غرب به شهرستان بافت، از جنوب به شهرستانهای کهنوج و عنبرآباد و از شرق به شهرستان بم محدود میشود. بهره برداری از سدّ ۴۳۵ میلیون متر مکعبی منطقه که برروی رودخانهی هلیل احداث شده، وضعیت این شهر را متحوّل کرده است. بافت قالی، گلیم، جاجیم و چادرشب، از دیر زمان در این شهرستان رایج بوده است. این شهر که در تاریخ به «گدروزیا» یا «کمادین » معروف است، دارای سابقهی تاریخی بسیار کهن است و بر اساس نتایج بدست آمده از کاوشهای باستان شناسی، بیش ازهفت هزار سال قدمت دارد و دشت دقیانوس در این شهرستان قرار دارد. جیرفت دارای بخشهای مرکزی، جبال بارز و ساردوییه است.