ارگ بم

ارگ بم، بزرگ‌ترین شهر خشتی جهان بوده که قدمتی بیش از۲۲۰۰ سال بر آن متصوّر است. این بنا در شمال شرقی بم بر فراز تپه‌ای آذرین قرار گرفته است و از سی و هشت برج دیده­بانی، یک خندق و بارویی عظیم تشکیل­شده است. مساحت ارگ در حدود بیست هکتار است.

اطراف ارگ، خندقی عمیق بوده که طی قرن‌ها این مجموعه را از ‌یورش‌ها حفظ کرده است. مصالح اصلی بنا، خشت خام و گل رس است و به ندرت سنگ، آجر و تنه‌ی خرما نیز در بنای ارگ به کار رفته است.

از جمله مکان­های شناخته شده‌ی ارگ بم یک راهروی اصلی است که در گذشته بازار بوده است.  علاوه بر این در مجموعه‌ی ارگ بم آثاری از بقایای آتشکده­ی دوره‌ی ساسانی، زورخانه، حمام عمومی، اصطبل، سربازخانه، زندان و عمارت چهارفصل نیز باقی مانده بود که متأسفانه در زلزله‌ی دی ماه ۱۳۸۲ تخریب شد.

در این بنای بزرگ، خانه‌های عمومی متصل­به هم ساخته شده و به‌یکدیگر راه داشته‌اند. در بعضی از خانه‌ها آثاری از حمام‌های خصوصی دیده می‌شود و اصطبل‌ها در مکانی جدا از خانه‌ها قرار داشته‌اند.

تعدادی از خانه‌های ارگ دو طبقه ساخته شده بودند که این امر نشان از روند ازدیاد جمعیت در‌یکی از دوره‌های گذشته دارد.

بنای زورخانه‌ی ارگ به شیوه‌ی سایر ورزشگاه‌های سنتی از چهار ایوان، یک گنبد و گود تشکیل شده بود.

بناهای دوره­ی­اسلامی در ارگ شامل دومسجد، به نام‌های مسجدجامع و مسجدحضرت محمد(ص)؛ ‌یک حسینیه شامل یک صحن، ‌یک ایوانِ دو طبقه و چند اتاق، و سه منبر خشتی است.

قسمت حاکم­نشین ارگ ازدو قسمت تشکیل شده بود: عمارت چهارفصل و خانه‌ی حاکم­نشین. عمارت چهارفصل سه طبقه و قصر حکومت بوده و کلیه‌ی اوامر و احکام حکومتی دراین عمارت صادرمی‌شده است.در کنارعمارت چهارفصل یک حمام اختصاصی و ‌یک چاه آب نیز وجود داشته اما آب آشامیدنی ساکنان ارگ از چاه‌هایی در حیاط خانه‌هایشان تأمین می‌شده است. ارگ بم ظاهراً تا ۱۸۰ سال پیش مسکونی بوده است.